Ιεροί Ναοί & Παρεκκλήσια

Ολοκληρωμένη παρουσίαση των Ιερών Ναών και Παρεκκλησίων, που αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της παράδοσης και της ιστορίας της Ενορίας Κοιμήσεως της Θεοτόκου Γωνιών Μαλεβιζίου.

Ιερός Τρίκλιτος Ναός Αγίων μεγαλομαρτύρων, Αγίου Δημητρίου (Κεντρικό κλίτος), Αγίου Γεωργίου (Δεξιό κλίτος), Αγίου Παντελεήμονος (Αριστερό κλίτος)

Καμάρι των Γωνιανών δεν είναι μόνο ο ναός-μνημείο της Παναγίας που μετρά κάμποσους αιώνες ζωής, αλλά και ο Άγιος Δημήτριος παρότι είναι κτισμένος τα τελευταία περίπου 60 χρόνια.

Ο Μεγαλοπρεπείς Τρίκλιτος ναός του Αγίου Δημητρίου βρίσκεται κοντά στην είσοδο του οικισμού και ξεχωρίζει για το μεγάλος μέγεθος και την λαμπρή εικόνα που παρουσιάζει στο εσωτερικό του.

Στην πραγματικότητα τιμά τρείς Αγίους. Το κεντρικό κλίτος είναι αφιερωμένο στον Άγιο Δημήτριο, το αριστερό κλίτος στον Άγιο Παντελεήμονα και το δεξιό κλίτος στον Άγιο Γεώργιο, ο οποίος μάλιστα γιορτάζει τόσο στις 3 Νοεμβρίου όσο και στις 23 Απριλίου.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που μας παρέθεσε ο αντιπρόεδρος του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου των Γωνιών Μαλεβιζίου, Κώστας Φθενός, η διαμόρφωση του ακινήτου όπου κτίστηκε ο ναός ξεκίνησε το 1949.

Το 1952 έγινε η θεμελίωση του από τον τότε Αρχιεπίσκοπο Κρήτης κυρό Ευγένιο Ψαλιδάκη ενώ ο ίδιος έκανε και τα θυρανοίξια του, στις 10 Οκτωβρίου του 1964.

Ο μεγαλοπρεπής ναός ανεγέρθηκε με εράνους που έγιναν τόσο στις Γωνιές όσο και στα γύρω χωριά. Μάλιστα στολίστηκε με πλούσιο τοιχογραφικό διάκοσμο που καλύπτει όλη την επιφάνεια του.

Το χωριό είχε ανάγκη από ένα μεγάλο ναό, μια και τότε ο πληθυσμός του μετρούσε αρκετές ψυχές και το μέγεθος των Γωνιών μπορούσε να δικαιολογήσει την παρουσία του.

Δρομολογήθηκε η αντιμετώπιση της υγρασίας που εμφάνιζε ο Ιερός Ναός

Βέβαια εχθρός του ναού αποδείχθηκε η υγρασία.

Έτσι η Περιφέρεια Κρήτης έκανε δεκτό το αίτημα του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου να προχωρήσει σε μελέτη αποκατάστασης του.

Έχει ήδη υπογραφεί η σχετική προγραμματική σύμβαση, καθώς και η δημοπράτηση του έργου, προϋπολογισμού 120.000 ευρώ, προκειμένου να αφαιρεθούν τα κεραμίδια του κτίσματος και να γίνονται ήδη οι απαραίτητες εργασίες όπως αναφέρονται στη υπογραφείσα συμβαση-μελέτη οι οποίες θα αποτρέψουν μελλοντικά την παρουσία υγρασίας στο ναό.

Ο Εφημέριος και το Εκκλησιαστικού Συμβουλίου ευχαριστούν θερμά για την προώθηση του έργου αποκατάστασης του Αγίου Δημητρίου από τον Περιφερειάρχη Κρήτης κ.Σταύρο Αρναουτάκη, την Τεχνική Υπηρεσία της Περιφέρειας και ειδικά τους Μανόλη Καργιαδουλάκη και Άννα Ροβίδη επιβλέποντες Πολιτικούς Μηχανικούς καθώς και τον αρχιτέκτονα Ηρακλή Πυργιανάκη, ο οποίος στηρίζει εδώ και χρόνια τον αγώνα των Γωνιανών να διατηρηθούν οι ναοί του οικισμού σε καλή κατάσταση.

Ιερός Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου
(Ενοριακός)

Μπορεί να κάηκε δύο τουλάχιστον φορές από τους Τούρκους, να καλύφθηκε στη συνέχεια από σοβά αλλά τίποτα δε στάθηκε ικανό να στερήσει από τους πιστούς την ομορφιά που αντικρίζουν όταν διαβαίνουν τα σκαλοπάτια της.

Η εκκλησία της Παναγίας στις Γωνιές είναι ένα πραγματικό κόσμημα, με υπέροχες αγιογραφίες, που συντηρήθηκαν από την αρχαιολογία και πλέον έχουν δώσει στο ναό, παρά τις φθορές που φέρουν, κάτι από την παλιά του αίγλη.

Το κτίσμα μοιάζει να είναι μεσοβυζαντινό, που τοιχογραφήθηκε μεταγενέστερα από την ανέγερση του ενώ εκείνο που πραγματικά το κάνει ξεχωριστό είναι το αιωνολόγιο που κοσμεί τη δεξιά πλευρά του παραθυριού του, μετρώντας το χρόνο από το μηδέν και φθάνοντας μέχρι τον 9ο αιώνα. Οι ντόπιοι αναφέρουν πως ο ναός ήταν ενταγμένος σε μοναστήρι που λειτουργούσε στο σημείο, το οποίο καταστράφηκε στην πορεία των ετών.

Το τέμπλο της Παναγίας Γωνιών κατασκευάστηκε από τεχνίτες εκτός Κρήτης, εικάζεται καλλιτέχνες της περίφημης σλάβικης σχολής, με πολύ χαρακτηριστικές, στα δύο άκρα του, τις μορφές που συμβολίζουν το καλό και το κακό, την κόλαση και τον παράδεισο, η μια μορφή σε ορθή θέση και η άλλη ανάποδα.

Στο μέσο η μορφή της Παναγίας, την οποία οι Τούρκοι χαράκωσαν με μαχαίρι στο κέντρο του προσώπου της, όπως έκαναν στις περισσότερες εικόνες χριστιανικών ναών. Η παρουσία μεγάλης εικόνας, δεξιά στο τέμπλο, του Αγίου Χαραλάμπους, μαρτυρά το πέρασμα πανούκλας από τις Γωνιές.

Είναι άξιο απορίας το γεγονός του ότι ενώ ο ναός είναι αφιερωμένος στην Παναγία σε όλες τις αγιογραφίες, στους κυρίως χώρους του, κυριαρχούν παραστάσεις από τη ζωή του Χριστού. Όπως όλοι οι ναοί αυτής της περιόδου, έτσι κι αυτός της Παναγίας στις Γωνιές λειτούργησε ως νεκροταφειακός.

Μάλιστα σε εργασίες που έγιναν στον εξωτερικό χώρο του, στο πλαίσιο εκπόνησης μελέτης για την στήριξη του, από τον Αρχιτέκτονα Ηρακλή Πυργιανάκη, βρέθηκαν τάφοι με οστά, τα οποία περισυνελέγησαν και μεταφέρθηκαν μέσα στο ναό.