Περί του ιστορικού της εορτής.

Στο παρεκκλήσιο της αγίας Σωρού, που βρισκόταν στην νότια πλευρά του ναού των Βλαχερνών της Κωνσταντινουπόλεως, φυλάσσονταν η Αγία εσθήτα, ο πέπλος και μέρος της τιμίας ζώνης της Υπεραγίας Θεοτόκου. Σε μια αγρυπνία αυτού του παρεκκλησίου, μετείχε και ο Άγιος Ανδρέας ο διά Χριστόν σαλός (έζησε επί αυτοκράτορος Λέοντος του μεγάλου, 4ος αιών Μ. Χ. περίπου), με τον μαθητή του Επιφάνιο, και έναν ακόλουθό του Επιφανίου. Ο μακάριος Ανδρέας μάλιστα, είχε την συνήθεια να παραμένει στην αγρυπνία όση ώρα μπορούσε, άλλοτε μέχρι τα μεσάνυκτα κι άλλοτε μέχρι το πρωί.

Ήταν η ώρα περίπου Τετάρτη νυκτερινή (με το βυζαντινό ωρολόγιο), οπότε βλέπει ο μακάριος Ανδρέας τη Θεοτόκο Μαρία να προχωρεί απ’ τις βασιλικές πύλες προς το Θυσιαστήριο. Φαινόταν πολύ υψηλή, και είχε λαμπρή τιμητική συνοδεία λευκοφόρων αγίων. Ανάμεσά τους ξεχώριζαν ο τίμιος Πρόδρομος και ο Θεολόγος Ιωάννης, που παράστεκαν δεξιά κι αριστερά τη Θεοτόκο. Από τους λευκοφόρους, άλλοι προπορεύονταν και άλλοι ακολουθούσαν ψάλλοντας ύμνους και άσματα πνευματικά. Όταν πλησίασε στον άμβωνα, είπε ο όσιος Ανδρέας στον Επιφάνιο: -Βλέπεις, παιδί μου, την Κυρία και Δέσποινα του κόσμου; -Ναι, τίμιε πάτερ, αποκρίθηκε ο νέος.

Η Θεοτόκος εν τω μεταξύ είχε γονατίσει και προσευχόταν για πολλή ώρα. Παρακαλούσε τον Υιό της για τη σωτηρία του κόσμου, και έραινε με δάκρυα το άγιο πρόσωπό της. Μετά τη δέηση μπήκε στο θυσιαστήριο, όπου προσευχήθηκε για τους πιστούς που αγρυπνούσαν εκείνη την ώρα. Όταν ολοκλήρωσε τη δέησή της, έβγαλε από την άχραντη κεφαλή της το αστραφτερό μαφόριο με μια κίνηση χαριτωμένη και σεμνή, και καθώς ήταν μεγάλο και επιβλητικό, το άπλωσε σαν Σκέπη με τα πανάγια χέρια της επάνω στο εκκλησίασμα.

«Εὐλογημένη σὺ ἐν γυναιξίν»

είλη αγγελικά, αλλά και χείλη ανθρώπινα απηύθυναν τις λέ­ξεις αυτές προς την Παναγία Παρθένο, κατά την ώρα του Ευαγγελισμού, μετά το εισαγωγικό «χαῖρε, κεχαριτωμένη· ὁ Κύριος μετὰ σοῦ», πρόσθεσε ό αρχάγ­γελος την χαρακτηριστική αυτήν φράση, την τόσον τιμητική για την Παναγία μας «εὐλογημένη σύ ἐν γυναιξι». Και ιδού ότι  δεν είχε περάσει πολύς χρόνος, και τις λέξεις αυ­τές τις επαναλαμβάνει προς την Παρθένο Μαρία ή συγγενής της Ελισάβετ, κατά την επίσκεψη της Παρθένου «εἰς την ὀρεινήν, εἰς πόλιν Ἰούδα… εἰς τον οἶκον Ζαχαρίου».

«Εὐλογη­μένη σὺ ἐν γυναιξί», προσφωνεί και ή Ελισάβετ την Παναγία Παρθένο. Το νόημα της φράσεως αυτής είναι, ότι,  μεταξύ όλων των γυναικών όλων των αιώνων και όλων των λαών, αυτή είναι ή κατ’ εξοχήν ευλογημένη, διότι αυτή εν μέσω όλης της γυναικείας φύσεως ευρέθη ή εκλεκτή, για να γίνει μητέρα του Υιού του Θεού. Αυτή εκλέγεται από τον Θεό, για να γίνει όργανο ευλογίας στούς ανθρώπους. Και γι’ αυτό ονομά­ζεται «εὐλογημένη ἐν γυναιξί», ως το εξαίρετο όργανο, δια του οποίου μετοχετεύεται ή ευλογία του Θεού στην ανθρωπότητα.

Σε αντίθεση προς την προμήτορα Εύα, η οποία, ατυχώς, έγινε όργανο κατάρας και πολλής συμφορας, ή Παναγία Παρθένος γίνεται το όργανο της μεταδόσεως της ευλογίας του Θεού στην ανθρωπότητα. Προσφυέστατα λοιπόν αρμόζει στη Παναγία μας αυτή ή χαρακτηριστική λέξις «εὐλογημένη». Αλλά όμως δεν πρέπει να λησμονούμε, αγαπητοί, ότι και κάθε χριστιανός πρέπει να γίνει ευλογημένος άνθρωπος. Πρέπει δηλαδή να θέλει και να προσπαθεί να γίνεται ευλογημένος ό ίδιος ατομικά και όργανο και πηγή ευλογίας για τους άλλους.

 Σήμερα 24^η Απριλίου, αγαπητοί μου αδελφοί, η Eκκλησία μας εορτάζει την εορτή της Zωοδόχου Πηγής. H εορτή αυτή ανήκει στις λεγόμενες κινητές εορτές του εκκλησιαστικού έτους. Kινητές λέγονται οι εορτές του Tριωδίου και του Πεντηκοσταρίου, που έχουν ως κέντρο την ημέρα του Πάσχα. Oι εορτές αυτές ονομάζονται κινητές, γιατί δεν έχουν σταθερή ημερομηνία, εν αντιθέσει με τις άλλες εορτές του εκκλησιαστικού έτους που έχουν σταθερά ημερομηνία και λέγονται ακίνητες. Των κινητών εορτών η ημερομηνία κάθε χρόνο αλλάζει.

Eξαρτάται από την ημερομηνία του Πάσχα. Όταν το Πάσχα είναι πρώιμο, έρχονται και αυτές ενωρίτερα· όταν το Πάσχα είναι όψιμο, αυτές έρχονται αργότερα. H εορτή της Zωοδόχου Πηγής εορτάζεται την Παρασκευή της Διακαινησίμου, δηλαδή την εβδομάδα που ακολουθεί αμέσως μετά το Πάσχα. Mετά την Aνάσταση είναι η πρώτη εορτή του Πεντηκοσταρίου. Eορτάζεται την ωραία εποχή της ανοίξεως μέσα στο κλίμα της πασχαλινής χαράς και αγαλλιάσεως.

H Zωοδόχος Πηγή είναι μία εορτή πρός τιμήν της Παναγίας. δεν έχει σχέση με τη ζωή της υπεραγίας Θεοτόκου, όπως οι άλλες γνωστές θεομητορικές εορτές, λόγου χάριν τα Eισόδια, ο  Eυαγγελισμός ή η Kοίμησις της Θεοτόκου. H εορτή αυτή έχει σχέση με τις θαυμαστές επεμβάσεις της Παναγίας πρός σωτηρίαν δυστυχών και ταλαιπώρων ανθρώπων που την επικαλέσθηκαν με πίστη.

ήμερα  η Εκκλησία εορτάζει το Γενέσιο της Υπεραγίας Θεοτόκου. Είναι η πρώτη Θεομητορική εορ­τή του εκκλησιαστικού έτους, στην οποία θα επακολου­θήσουν άλλες πολλές καθ’ όλο το έτος. Μεγάλο δώρο τού Θεού ήταν η Παναγία στους γονείς της Ιωακείμ και Άννα, που δεν είχαν άλλα παιδιά. Μα πιο μεγάλο δώρο του Θεού είναι η γέννηση της Υπεραγίας Θεοτόκου στον κόσμοι είναι το προμήνυμα της σωτηρίας «Ἡ γέννησίς σου, Θεοτόκε χαράν ἐμήνυσε πάσῃ τῇ οἰκουμένη...». Ήλθε ο καιρός να εκπληρωθούν οι επαγγελίες του Θεού. Ύστερα από λίγα χρόνια, το νήπιο που γεννήθη­κε σήμερα θα γεννήση το Σωτήρα Χριστό' απ' αυτήν θα ανατείλη «ὁ ἥλιος τῆς δικαιοσύνης Χριστός ὁ Θεός ἡμῶν».

Καμμιά γυναίκα στον κόσμο δεν αξιώθηκε την τόσο μεγάλη τιμή τής Παναγίας Παρθένου Μαρίας, που έγινε η μητέρα του Θεού στη γη. Γι’ αυτό οι γενεές των πι­στών μακαρίζουν την Υπεραγία Θεοτόκο, καθώς εκείνη προφητικά το είπε «ἰδού γάρ ἀπό τοῦ νῦν μακαριοῦσί με πᾶσαι οἱ  γενεαί». Καί κάθε ψυχή χριστιανού στρέφε­ται πάντα με το θάρρος και την εμπιστοσύνη του παι­διού προς την Παναγία, γιατί αυτή είναι η μητέρα και στο πανάγιο πρόσωπό της βλέπει ο κάθε πιστός τη δική του μητέρα εκείνη που τον θήλασε, που τον κράτησε στα χέρια της, που τον προστάτεψε και τον ζέστανε στη αγκαλιά της.

γαπητοί μου αδελφοί!  η Ορθόδοξος Εκκλησία μας γιορτάζει τα Εισόδια της Θεοτόκου. Όλοι γνωρίζομε το συμπαθέστατο βιβλικό ζευγάρι του Ιωακείμ και της Άννας. Ζευγάρι πιστό στον ένα και αληθινό Θεό των πατέρων τους. Ήταν και οι δύο  τους  άνθρωποι  καλόγνωμοι  καί   ειρηνικοί  και  η συμβίωσή τους κυλούσε ήρεμα.  Ωστόσο μια μελαγχολία βάραινε  τις ψυχές τους.  Και  στων  δύο  τις καρδιές φώλιαζε η  ίδια λαχτάρα. Να γίνουν γονείς,  να αποκτήσουν  έστω καί  ένα παιδί''   Η  Άννα με  τις θερμές προσευχές που καθημερινά έστελνε στον Θεό  της, είχε τάξει να προσφέρει, να αφιερώσει  το παιδί που θα της  χάριζε  ο Κύριος στην υπηρεσία την  δική  του.

Είχε  διαβάσει  η  Άννα στα  ιερά γράμματα  για μια άλλη  Άννα την γυναίκα του   Ελκανά  που πριν  εκατοντάδες  χρόνια είχε και αυτή τον   ίδιο καημό, νά  αποκτήσει  ένα παιδί. Ό Κύριος  των  Δυνάμεων  είχε  εισακούσει τότε την  θερμή προσευχή της  Άννας του Ελκανά και  της  χάρισε  ένα αγοράκι.  Όλοι   ξέρουμε τον  μεγάλο προφήτη Σαμουήλ, το ευλογημένο παιδί  της προσευχής. Αυτά σκεφτόταν η  Άννα του   Ιωακείμ με τη  μεγάλη πίστη της στον Θεό και  ήλπιζε. Μήπως λιγόστεψε η δύναμις του Κυρίου της; Μήπως  εμίκρυνε  το παντοδύναμο  χέρι του;

Καί  έτσι  μ' όλο που  τα  χρόνια κυλούσαν  αφήνοντας πάνω στην  Άννα τ' αχνάρια τους, εκείνη δεν έπαψε να προσεύχεται  θερμά και  να περιμένει το θαύμα.   Μα το πότε θα γίνει  το θαύμα που  ο  καθένας  μας περιμένει,  μόνον  ο Θεός το γνωρίζει,   Εκείνος  ξέρει την κατάλληλη στιγμή και  όχι   εμείς  οι  ανυπόμονοι. Ο κόσμος  πλήγωνε  το αγαπημένο ζευγάρι  και δεν το  άφηναν  ούτε θυσίες να προσφέρει στον  Θεό,   γιατί τότε  επικρατούσε η γνώμη  ότι   οι   άνθρωποι  που  δεν γεννούσαν παιδιά δεν  είχανε  το  δικαίωμα της προσφοράς θυσιών. Μα να,   το πλήρωμα του χρόνου φθάνει  σε  μιά εποχή που  οι   ανθρώπινες ελπίδες έχουνε σβύσει.